EnglishBáo cáo tài chính là một trong những tài liệu quan trọng nhất đối với nhà điều hành doanh nghiệp, nhà đầu tư và các cổ đông. Nếu báo cáo thu nhập, bảng cân đối kế toán và báo cáo lưu chuyển tiền tệ đưa ra các thông tin quan trọng về tình hình tài chính, thì thuyết minh báo cáo tài chính là bản in mạch lạc giải thích cho các thông tin trọng yếu của báo cáo tài chính.
Thuyết minh báo cáo tài chính là gì?
Khi đọc bất cứ báo cáo tài chính nào nhà đầu tư, nhà điều hành doanh nghiệp cũng tìm thấy dẫn chiếu thông tin tới thuyết minh báo cáo tài chính. Các thuyết minh này cho biết phương pháp kế toán công ty áp dụng và bổ sung các thông tin không được nêu trong báo cáo tài chính. Nói cách khác, thuyết minh báo cáo tài chính đưa ra thông tin chi tiết và mở rộng các thông tin tóm tắt trong báo cáo tài chính, giúp ban giám đốc hiểu rõ hơn về tình hình hoạt động thực tế của doanh nghiệp trong khoảng thời gian báo cáo.
Thông tin trong thuyết minh báo cáo tài chính thường được chia ra làm 2 mảng: Mảng thứ nhất đưa ra thông tin về phương pháp kế toán mà công ty áp dụng, ví dụ như phương pháp ghi nhận doanh thu; và mảng thứ hai giải thích cụ thể về các kết quả tài chính cũng như hoạt động doanh nghiệp quan trọng.
Hai vấn đề cần tập trung trong thuyết minh báo cáo tài chính
Vấn đề đầu tiên là quan sát phương pháp kế toán của doanh nghiệp và so sánh với chuẩn mực kế toán chung và chuẩn mực của ngành. Nếu doanh nghiệp đang áp dụng phương pháp khác so với các doanh nghiệp trong cùng ngành thì đó có thể là dấu hiệu cho thấy sự che đậy những thông tin bất lợi hoặc tạo cảm giác hoạt động tốt hơn thực tế.
Vấn đề thứ 2 cần thực hiện là kiểm tra xem liệu có sự thay đổi nào trong một tài khoản từ kì này sang kì khác và ảnh hưởng của thay đổi đó tới kết quả tài chính ra sao. Nếu không có sự kiểm tra này, báo cáo tài chính của doanh nghiệp sẽ trở nên kém tin cậy bởi vì nhà đầu tư không hiểu rõ bao nhiêu doanh thu thực tế từ doanh số bán hàng và bao nhiêu sản phẩm được sản xuất ra nhưng chưa được chuyển quyền sở hữu cho khách hàng.
Công bố thông tin chi tiết trong thuyết minh báo cáo tài chính
Báo cáo tài chính đi kèm trong báo cáo thường niên được coi là súc tích và dễ theo dõi nhất. Để duy trì sự súc tích, dễ hiểu này, nhiều phép tính bị bỏ lại và chuyển đến thuyết minh báo cáo tài chính. Khu vực công bố thông tin về nợ dài hạn, có thể bao gồm: ngày đáo hạn, khoản vay được đảm bảo bằng gì, và lãi suất… Những thông tin này sẽ giúp nhà đầu tư hiểu hơn về chi phí nợ vay.
Những vấn đề khác được đưa ra trong thuyết minh báo cáo tài chính bao gồm cả các lỗi trong các báo cáo kế toán trước đó, những trường hợp dính líu đến luật pháp mà công ty liên quan… Đối với những nhà đầu tư thực sự quan tâm, đây là những thông tin không thể bỏ qua.
Một điều cũng rất quan trọng là những thông tin không được ghi trong báo cáo tài chính. Đó là trường hợp doanh nghiệp không ghi một khoản nợ lớn trong báo cáo tài chính mà chỉ nêu ra trong thuyết minh. Ở Việt Nam, chuẩn mực số 08 trong Hệ thống chuẩn mực kế toán quy định vấn đề thông tin tài chính trong góp vốn liên doanh. Nếu nhà đầu tư bỏ qua thuyết minh, thì có thể sẽ bỏ qua luôn cả các khoản nợ hoặc rủi ro mà doanh nghiệp có thể gặp phải.
